Türkiye’de Sağlık Harcamaları Gelir Gruplarını Etkilemiyor
Türkiye’de doktor muayene ve tedavi giderlerinin hanelerin yüzde 7,3’üne ağır yük getirirken, yüzde 47,7’sine yük getirmediği belirlendi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı “Sağlık Modülü” bilgilerini yayınladı.
Buna göre “Sağlık Modülü” adlı çalışma 2022 yılında Gelir ve Uzun Ömür Koşulları Araştırması ile birlikte bir modül olarak hayata geçirildi. Avrupa Birliği ülkeleri ile birebir dönemde uygulanan modülün amacı hanedeki 15 yaş ve üzeri tüm bireylerin sağlık durumunu ve bu alandaki harcamalarının yükünü belirlemek.
Son yıllarda yoksulluğun yanı sıra sosyal dışlanma kavramının da değer kazanmasıyla birlikte yoksulluğun ya da sosyal dışlanmanın bir göstergesi olan “AROPE” üretilmeye başlanmıştır. AROPE göstergesi, Eurostat tarafından Avrupa 2020 hedefleri kapsamında ilk kez önerilen bir göstergedir. Görece yoksul veya maddi ve sosyal yoksunluk yaşayan veya iş yoğunluğunun çok düşük olduğu hanelerde yaşayan bireyler “yoksul veya sosyal olarak dışlanmış” olarak tanımlanmaktadır.
Bu göstergeler ışığında yapılan araştırmaya göre Türkiye’de doktor muayene ve tedavi harcamaları hanelerin yüzde 7,3’üne çok, yüzde 36,1’ine az yük getirirken, yüzde 47,7’sine hiç yük getirmediği belirlendi.
Diş muayene ve tedavi harcamalarının hanelerin yüzde 5,5’ine çok, yüzde 25,8’ine az, yüzde 32,2’sine ise hiç yük getirmediği anlaşıldı.
İlaç harcamalarının hanelerin yüzde 5,9’unda çok, yüzde 37,3’ünde az yük oluşturduğu, yüzde 50,8’inde ise hiç olmadığı kaydedildi.
Hanelerin son 12 ayda yüzde 9’unun muayene ve tedaviye, yüzde 36,6’sının diş muayene ve tedavisine, yüzde 6’sının ise ilaç tedavisine harcama yapmadığı belirlendi.
Gelir gruplarına göre sağlık harcamaları
Muayene ve tedavi ve ilaca harcama yapma durumunun hanelerin gelir gruplarından fazla etkilenmediği görülmüştür.
Birinci (en düşük) %20’lik gelir grubundakilerin %51,9’unun, ikinci %20’lik gelir grubundakilerin %44,8’inin, üçüncü %20’lik gelir grubundakilerin %40,6’sının, dördüncü %20’lik gelir grubundakilerin %36,9’unun ve beşinci (en yüksek) gelir grubundakilerin %32,8’inin diş muayene ve tedavisi için harcama yapmadığı görüldü.
En düşük yüzde 20’lik gelir grubundaki hanelerin muayene ve tedavi masrafları yüzde 49,1, diş muayene ve tedavisi yüzde 27,8, ilaç harcamaları yüzde 52,2 oldu.
En yüksek gelir grubundaki hanelerin yüzde 60,4’ü doktor muayene ve tedavisini, yüzde 41,1’i diş muayene ve tedavisini, yüzde 65,7’si ilaç harcamalarını yük getirmediğini belirtti.
Yoksulluk riski altında olmayanların yüzde 31,3’ü çoğunlukla oturarak çalışıyor
Bir işte çalışan 15 yaş ve üzeri bireylerin toplam çalışma süreleri incelendiğinde ise yüzde 28,2’sinin oturarak, yüzde 47,9’unun ayakta, yüzde 18,4’ünün yürüyerek veya orta düzeyde fiziksel aktivite ile, yüzde 5,6’sının ise ağır veya ağır fiziksel aktivite ile çalıştığı belirlendi.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireylerin yüzde 16,8’i oturarak çalışırken, risk taşımayan bireylerde bu oran yüzde 31,3’e çıkıyor. Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireylerin yüzde 10,1’inin çalışma hayatını ağır iş veya faaliyet yaparak geçirdiği belirlendi.
15 yaş ve üzeri bireylerin normal bir haftada iş dışında geçirdikleri süreye bakıldığında, çalışıp çalışmadıklarına bakıldığında, yüzde 4,4’ünün “günde iki veya daha fazla”, yüzde 12,6’sının “günde bir kez”, yüzde 6,5’inin “haftada 4-6 kez”, yüzde 9,3’ünün “haftada 1-3 kez”, yüzde 3,5’inin “haftada en az 1 dakika serbest zaman etkinliğine devam ettiği” anlaşılmaktadır.
Bireylerin %63,8’inin fiziksel aktiviteye veya boş zaman aktivitelerine zaman ayırmadığı belirlendi.
Bireylerin yüzde 97,1’i bağlantı faaliyetlerinde zorluk yaşamıyor
Modüle katılan 15 yaş ve üstü bireylerin yüzde 97,1’i iletişimde, yüzde 95,7’si kendine bakımda, yüzde 90,6’sı işitmede, yüzde 84,5’i hatırlamada, yüzde 80,3’ü yürümede ve yüzde 80,1’i görmede sorun yaşamadığını belirtti.
En zor aktiviteler yüzde 19,7 ile görmek, yüzde 19,2 ile yürümek, yüzde 15,2 ile hatırlamak oldu ve bireylerin sadece yüzde 2,7’si iletişim faaliyetlerinde zorluk yaşadığını bildirdi.
Bireylerin en fazla yapamadıklarını ifade ettikleri aktiviteler ise yüzde 0,6 ile kişisel bakım, yüzde 0,5 ile yürüme, yüzde 0,3 ile hatırlama ve bağlantı kurma olarak belirlendi.
