Kültürümüzde hatırı sayılır bir yeri olan çay, aslında insan vücuduna türlü faydası olan bir bitki olarak karşımızda. Peki fazla çay içmenin zararı var mı, siyah çay demir eksikliği yapar mı? Gelin, yaygın bilinen çay kansızlık yapar olgusunun aslı astarı nedir öğrenelim!
KANSIZLIK VE DEMİR EKSİKLİĞİ AYNI ŞEY Mİ?
Demir, vücutta hayati roller üstlenir. Alyuvar olarak bilinen kırmızı kan hücrelerine rengini veren hemoglobin, demir içerir. Alyuvarlar, akciğerlerden aldıkları oksijeni vücudun diğer dokularına taşımakta kritik bir göreve sahiptir.
Kandaki demir düzeyi düştüğünde, alyuvar üretimi azalır. Bu durum, hücrelere, dokulara ve organlara taşınan oksijen miktarının azalmasına yol açar. Demir eksikliği, demir eksikliği anemisi adı verilen kansızlık hastalığına neden olabilir.
ÇAYIN DEMİR EMİLİMİ ÜZERİNE ETKİSİ
Çay, tanen veya tannik asit olarak bilinen bileşikler açısından zengin bir içecektir. Tanenler, besinlerde bulunan demire bağlanarak, sindirim sistemi üzerinden demirin emilimini engelleyebilir. Bu durum, vücudunuzda demir eksikliğine yol açabilir.
Dünya genelinde en sık rastlanan mineral eksikliklerinin başında demir eksikliği gelmektedir. Bu nedenle, düşük demir seviyelerine sahip olanların çay tüketiminde dikkatli olması gerekmektedir. Özellikle kahvaltıda çay içildiğinde, tüketilen besinlerdeki demirin faydaları azalabilir.
Araştırmalar, hayvansal gıdalarda bulunan demirin, çayda yer alan tannik asitle daha az etkileşime girdiğini göstermektedir. Buna karşılık, bitkisel kaynaklı demirin emilimi tanenler tarafından daha fazla engellenir. Bu sebeple, vejetaryen veya vegan beslenenlerin çay tüketim miktarına daha fazla dikkat etmeleri gerekmektedir. Ayrıca, bu diyetleri uygulayanlarda saç dökülmesi sorunu da görülebilir.
Çayın içerdiği tannik asit miktarı, çayın türüne ve nasıl demlendiğine bağlı olarak değişse de, genel olarak günde üç fincandan az çay tüketmenin güvenli olduğu kabul edilmektedir. Eğer düşük demir seviyelerine sahipseniz ancak çay içmekten hoşlanıyorsanız, yemek saatleri dışında çay içerek demir emilimini engelleme olasılığını azaltabilirsiniz.
KANSIZLIĞIN NEDENİ HER ZAMAN DEMİR EKSİKLİĞİ DEĞİLDİR
Uzmanlar, vücutta fazla demirin böbrek ve karaciğerden atılmadığını belirtmektedir. Fazla demir, hücre içinde birikir ve mide-bağırsak kanalından ya da kadınlarda adet dönemiyle dışarı atılabilir. Ancak kansızlığın sebebi her zaman demir eksikliği olmayabilir; bu yüzden demir eksikliği tespit edilmeden alınan demir ilaçları, yarardan çok zarar verebilir.
Uzmanlar, vücutta fazla demirin biriktiğini ve demir depolarının insülin direnciyle doğrudan ilişkili olduğunu ifade etmektedir. Yüksek ferritin düzeylerine sahip sağlıklı bireylerde, normal ferritin seviyelerine sahip olanlara göre tip 2 diyabet gelişme riskinin daha yüksek olduğunu belirtmektedirler.
